Detalji pokazuju da se radi o potpunom javašluku, za koji ostaje upitno samo da li je rezultat nestručnosti i nesposobnosti ili svjesnog stvaranja okruženja pogodnog za korupciju i pljačku i pogodovanje uvozničkom lobiju, odnosno susjednim državama.
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske 26.11.2025. objavila je i treći od 6 programom rada za ovu godinu planiranih izvještaja revizija učinka – na temu „Korištenje vode za flaširanje putem koncesija“.
Provedena revizija, čiji je cilj bio ispitati efikasnost korištenja vode za flaširanje putem dodjele i realizacije koncesija, je obuhvatila ispitivanje uloga, nadležnosti i odgovornosti, u ovom kontekstu, Vlade Republike Srpske, odnosno Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede i Ministarstva energetike i rudarstva, kao nadležnih organa, i Komisije za koncesije Republike Srpske, te u pojedinim aspektima Poreske uprave Republike Srpske i Republičke uprave za inspekcijske poslove.
Kako je u ovoj zemlji gotovo nemoguće naći nešto da funkcioniše kako treba, i ova je revizija dovela do očekivanog zaključka – da korištenje vode za flaširanje putem dodjele i realizacije koncesija nije efikasno.
Detalji pokazuju da se radi o potpunom javašluku, za koji ostaje upitno samo da li je rezultat nestručnosti i nesposobnosti ili svjesnog stvaranja okruženja pogodnog za korupciju i pljačku i pogodovanje uvozničkom lobiju, odnosno susjednim državama.
Podsjetimo još jednom da BiH, kao zemlja izuzetno bogata izvorima vode, uvozi tri puta više vode nego što je izvozi (U 2024. godini izvezeno je vode u vrijednosti od oko 62 miliona KM a uvezeno u vrijednosti od oko 191 milion).
Uglavnom, revizori su utvrdili da nadležne institucije u RS nemaju ni utvrđenu aktuelnu politiku dodjele koncesija (posljednji dokument donesen je još 2006. godine), ni dovoljne kadrovske kapacitete, pa čak ni sveobuhvatne informacije o vodi kao resursu, a time ni odgovarajuću osnovu za plansku dodjelu koncesija i uspješnu realizaciju zaključenih ugovora o koncesiji za eksploataciju i flaširanje vode.
Posljedica je da postojeći način dodjele koncesija za eksploataciju i flaširanje vode nije u funkciji efikasnog korištenja vode kao resursa i optimalnog zadovoljenja javnog interesa. Uostalom, u periodu od 2013. do 2024. godine ni jedan postupak dodjele koncesije za eksploataciju i flaširanje vode nije pokrenut na inicijativu nadležnog organa, dakle kao dio strateškog planskog pristupa korištenju ovog dragocjenog resursa, već dominantno na inicijativu zainteresovanog lica.
Revizori su došli do poražavajućeg zaključka da javni interes, koji bi trebao biti ključan za donošenje odluke o dodjeli koncesije, tokom provođenja postupaka dodjele koncesija za eksploataciju i flaširanje vode suštinski nije procjenjivan ni utvrđivan od strane nadležnih institucija, niti su definisani rezultati i ciljevi koji se žele postići svakom pojedinačnom dodijeljenom koncesijom.
Sasvim u skladu sa ponašanjem vlasti i institucija pod njenom kontrolom u svim ostalim segmentima, provjera rada koncesionara se ne provodi planski, sveobuhvatno i u kontinuitetu, a pribavljeni podaci i informacije ne pružaju potpun i pouzdan uvid u realizaciju odredbi ugovora o koncesiji. Komisija za koncesije Republike Srpske je, npr. u posmatranom periodu (od 2021. do 2024. godine), izvršila provjeru realizacije samo dva ugovora o koncesiji za eksploataciju i flaširanje vode i to oba u toku 2021. godine. Za više od 3/4 aktivnih ugovora na godišnjem nivou i za 2/3 ugovora u posmatranom periodu, Komisija za koncesije Republike Srpske nije imala nikakve podatke i informacije o realizaciji ugovora o koncesiji za eksploataciju i flaširanje vode;
Takođe, nadležne institucije ne vrše sistemsko utvrđivanje, praćenje i ocjenjivanje rezultata i efekata ostvarenih po osnovu dodjele koncesija za eksploataciju i flaširanje vode. Revizori su samo, na osnovu podataka Komisije za koncesije RS, izvele zaključak da je u ukupnom iznosu uplaćenih koncesionih naknada u Republici Srpskoj, učešće koncesionih naknada po osnovu zaključenih ugovora o koncesiji za eksploataciju i flaširanje vode bio – zanemariv (u 2024. godini, manje od 0,2%).
Od ovdašnjih vlasti smo navikli da oni odluke, i o najvažnijim pitanjima, donose bez adekvatnih analiza, sistemskog i koordinisanog djelovanja i efektivne komunikacije i saradnje. Nego “nako”. I iz ličnih ili stranačkih koruptivnih interesa, a ne iz interesa građana i države. Pa je tako i sa mjerama i aktivnostima u oblasti koncesija za eksploataciju i flaširanje vode.
A zašto je to tako, odgovor daje informacija iz izvještaja Glavne službe za reviziju: “RS raspolaže sa prirodnim bogatstvima čijim efikasnim, efektivnim i racionalnim korištenjem, između ostalog i putem koncesija, se može dati ekonomski i društveno značajan doprinos njenom razvoju.”
Ono što u revizorskom izvještaju ne piše je da ovdašnjim vlastima, duboko ogrezlim u kriminal i korupciju, prirodna bogatstva služe za pljačku a ne da se njihovim “efikasnim, efektivnim i racionalnim korištenjem, između ostalog i putem koncesija” omogući ekonomski i društveni razvoj i povećanje kvaliteta života građana.
U tom kontekstu, kao krajnji cinizam, možemo shvatiti napomenu da je “Relevantnim propisima u RS utvrđeno da su vode opšte dobro i da su pod posebnom zaštitom.” I da “Voda nije komercijalni proizvod kao drugi proizvodi, već nasljeđe koje se mora čuvati, braniti i tretirati kao takvo”.
(N.N., Revizije info & Odgovorno)
