Da li će uspjeti drugi pokušaj građana Majevice i velikog broja eko aktivista, ne samo sa ovog područja već i mnogo šire, da ubijede predstavnike vlasti u najvišem zakonodavnom tijelu ovog entiteta da bi otvaranje rudnika u Loparama imalo katastrofalne posljedice po zajednicu i region, biće poznato kada skupštinsko rukovodstvo odredi dan za glasanje po ovoj tački.
“Prijedlog odluke o moratorijumu na dodjelu koncesija za geološka istraživanja i za eksploataciju mineralnih sirovina, ruda i drugih resursa na području planine Majevica do okončanja postupka zaštite područja u skladu sa Zakonom o zaštiti prirode Republike Srpske i usvajanja dokumenta o politici dodjele koncesija u skladu sa Zakonom o koncesijama Republike Srpske – građanska inicijativa”, pretposlednja je tačka dnevnog reda 15. redovne sjednice Narodne skupštine Republike Srpske, koja će započeti 01.07.2025. godine.
Da li će uspjeti drugi pokušaj građana Majevice i velikog broja eko aktivista, ne samo sa ovog područja već i mnogo šire, da ubijede predstavnike vlasti u najvišem zakonodavnom tijelu ovog entiteta da bi otvaranje rudnika u Loparama imalo katastrofalne posljedice po zajednicu i region, biće poznato kada skupštinsko rukovodstvo odredi dan za glasanje po ovoj tački.
“Pozitivno smo primili vijesti u petak da je skupštinski kolegij među 30 tačaka uvrstio i našu inicijativu, ali i pored toga što se radi o prijedlogu odluke ovoga smo puta oprezni i svjesni da u pozadini se ponovo može odigrati politička igra i da opet budemo izigrani. Kao što je to bilo u maju prošle godine, kada je naša građanska inicijativa kojom je iz Lopara zahtijevano da se uvaži stav građana ove majevičke opštine da Narodna skupština RS prihvati prijedlog “Deklaracija o protivljenju otvaranja rudnika litijuma, bora, natrijuma, stroncijuma, kalijuma i prateće asocijacije elemenata na teritoriji opštine Lopare” takođe bila kao prijedlog i nije usvojena” – reakcije su eko aktivista Majevice na stavljanje u proceduru razmatranja i usvajanja novog prijedloga Odluke.
Eko aktivisti svoj umjereni optimizam grade na informacijama od 04.06.2025. godine da je Evropska komisija odabrala 13 strateških projekata u “trećim zemljama” o strateškim sirovinama koje se nalaze van EU, uključujući prekomorske zemlje i teritorije, ali se u zvaničnoj obavijesti iz Brisela, Bosna i Hercegovina nije našla na tom popisu. Tako se “Projekat Lopare” nije našao uz “Projekat Jadar” u susjednoj Republici Srbiji, koji je uvršten na listi odabranih projekata, mada se radi o istoj “rudnoj žili”, koja se od Majevice nadalje proteže preko planina Zvijezda i Ozren.
Međutim, ono što ih čini opreznim, kako kažu, je činjenica da je Vlada RS na svojoj sjednici 30.04.2025. godine razmatrajući peticiju i inicijativu ekologa svojim Mišljenjem predložila da se prijedlog odbije, smatrajući da nisu ispunjeni uslovi da se o njemu vodi skupštinska rasprava. Kao razlog Vlada je navela da je kod postupka dodjele koncesije neophodno pribaviti mišljenja Ministarstva za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju, Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, Republičkog zavoda za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa, jedinice lokalne saomouprave na čijoj teritoriji se nalazi prostor na kojem se dodjeljuje koncesija i Pravobranilaštva RS.
Ipak, i pored negativnog mišljenja Vlade RS, materijal će se ipak naći na Dnevnom redu sjednice NSRS slijedeće nedjelje, tako da je na poslanicima NSRS ostaje da donesu odluku. Ekolozi se napadaju da će ona biti u interesu građana, odnosno onih koji su ih birali da ih predstavljaju.
“I Vlada RS je decidno konstatovala, odnosno citirala Zakon o koncesijama RS, da ukoliko i samo jedan od navedenih oragana izrazi negativan stav po pitanja davanja koncesije, neće se predložiti davanje koncesije pokretaču inicijative za dodjelu. Uz uslov da su ti razlozi za negativno mišljenje neotklonjivi” – pojasnili su za portal Odgovorno.ba aktivisti.
A, da su razlozi za negativno mišljenje “neotklonjivi” to je za naš portal potvrdio i načelnik opštine Lopare Rado Savić, ponavljanjem u javnosti već poznate činjenice da je ova lokalna zajednica izričito protiv bilo kakvog rudarenja na dijelu Majevice kojem pripadaju.
“Podsjetiću da je u Loparama 19.05.2025. godine održan sastanak rukovodstva opštine i predstavnika ekoloških udruženja, na kojem je potvrđeno zajedničko opredjeljenje ekologa i lokalnih vlasti ove majevičke opštine protiv otvaranja rudnika litijuma na Majevici. Peticija koju su eko aktivisti predali u drugoj polovini januara ove godine NSRS, kojom od poslanika u entitetskom parlamentu traže moratorij na geološka istraživanja i eksploataciju ruda, minerala i drugih resursa na planini Majevicei sa ciljem zaštite tog područja i koju je potpisalo 6.057 stanovnika Bijeljine, Zvornika, Lopara i Ugljevika, prethodno nas je i obavezala na takav stav i mi jednostavno slušamo glas naroda” – rekao je Savić.
Inače, prije objave Dnevnog reda NSRS u kojem se našao i Prijedlog moratorijuma, eko aktivisti su pripremali organizaciju panel diskusije na temu “Majevica – park prirode ili rudnik litijuma” u Loparama ili Banjaluci. Međutim, najavili su da će, u zavisnosti od toga kakvi budu bili rezultati građanske inicijative, odlučiti o narednim odgovarajućim koracima, pa i o ovom i narednim eventualnim skupovima.
Podsjećamo, na sjednici NSRS 22.05.2024. godine očekivalo se da će Narodna skupština RS prihvatiti prijedlog “Deklaracija o protivljenju otvaranja rudnika litijuma, bora, natrijuma, stroncijuma, kalijuma i prateće asocijacije elemenata na teritoriji opštine Lopare”, jer je odluka bila u formi Prijedloga. Međutim, od 64 prisutna narodna poslanika u trenutku glasanja, samo je 21 glasao za Prijedlog rezolucije, dok se ostali nisu uopšte ni izjasnili. Dakle, 43 narodna poslanika nisu glasala ni “za” ni “protiv” iako su bili prisutni. Na taj način Prijedlog rezolucije o protivljenju otvaranju rudnika litijuma na teritoriji opštine Lopare nije usvojen. Kako će biti ovoga puta, ostaje da se vidi.
(Lj.Đ., Odgovorno)
