Okružni sud u Banjoj Luci, rješavajući upravni spor koji su pokrenuli Fondacija Atelje za društvene promjene – ACT, Centar za životnu sredinu i Opština Šipovo, donio je presudu kojom se poništava i nova ekološka dozvola za malu hidroelektranu “Jovići” na rijeci Plivi.
Za razliku od Federacije, čije su vlasti prihvatile argumente ekoloških udruženja i zakonski onemogućile gradnju novih mini hidroelektrana, u Republici Srpskoj se one i dalje pokušavaju graditi, bez obzira što je dokazano da zajednica od njih ima samo štetu, a korist samo pojedinci – investitori i korumpirana vlast oko njih. I bez obzira što dozvole koje vlast izdaje investitorima redovno, nakon tužbi iz nevladinog sektora, padaju na sudovima, naglašavajući nezakonitost ovih ataka na prirodu, životnu sredinu i ljude.
Posljednja je pala nova ekološka dozvola koju je Ministarstvo za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju Republike Srpske 21.08.2025. izdalo investitoru „Prirodna energija“ d.o.o. Šipovo za izgradnju MHE “Jovići”, narijeci Plivi, u opštini Šipovo.
Dozvola je poništena odlukom Okružnog suda u Banjaluci, od 27.11.2025., donesenom po tužbi udruženja Centar za životnu sredinu, Fondacije Atelje za društvene promjene – ACT i opštine Šipovo.
Jedan od tužilaca je u argumentaciji svoje tužbe upozorio da sama činjenica da zakoni Republike Srpske dopuštaiu gradnju hidroenergetskih objekata, uključujući i mini hidroelektrane, ne znači da je svaki pojedinačni projekat od javnog interesa, jer se javnirn interesom smatra korist šire društvene zajednice, a ne privatni interes investitora. A da izgradnja MHE “Jovići” ne donosi nikakvu konkretnu korist lokalnoj zajednici na čijoj se teritoriji planira izgradnja, nego da su, naprotiv, lokalno stanovništvo i skupština opštine jasno iskazali protivljenje njenoj izgradnji, jer bi se time trajno narušio prirodni resurs koji ima ekološki i turistički značaj za stanovnike opštine.
Podsjećajući da je i prethodno, 19.03.2025. izdata ekološka dozvola poništena presudom suda od 23.07.2025., po tužbi, u kojoj je, pored tri pomenuta tužioca, učestvovao i Inicijalni odbor građanske inicijative “Ne damo Plivu i Janj” iz Šipova, iz Centra za životnu sredinu su izrazili očekivanja da će nadležno ministarstvo sada proces zaključi odbijanjem izdavanja novog rješenja. Kako bi rijeka Pliva, kao jedna od prirodno najvrijednijih rijeka u našoj zemlji, mogla u doglednoj budućnosti postati okosnica razvoja i održivog korištenja ne samo za opštinu Šipovo, već i šire.
Iz Centra upozoravaju da je ovo područje planirano za zaštitu, ali da je zaključkom Vlade RS iz prošle godine, izmjenjen obuhvat, odnosno pomjerene originalne granice predviđenog područja za zaštitu, kako bi već dodjeljena koncesija za gradnju mHE mogla da se realizuje i da se taj dio izuzme iz područja zaštite.
“Ovakvo postupanje nadležnih predstavlja pogodovanje pojedincima i njihovim interesima, ali ovom presudom pokazujemo, da kao i mještani i sama lokalna zajednica, na to ne pristajemo i da ćemo nastaviti našu borbu za rijeku Plivu. Bićemo istrajni u borbi da do gradnje elektrane ne dođe, da se Pliva zaštiti u originalnim granicama i održivo koristi u budućnosti!”, naglasili su iz Centra za životnu sredinu. A u ovom stavu su im se pridružili i Fondacija Atelje za društvene promjene – ACT i NGG “Čuvari i ljubitelji prirodnih bogatstava Šipova”, apelujući, pritom na nadležne, da se rijeka Pliva konačno proglasi zaštićenim prirodnim pejzažem.
(T.H., Odgovorno)
