Upravo zbog dužine trajanja ovog slučaja i očiglednosti nezakonitosti činjenih od investitora i dosadašnje podrške vlasti bez obzira na te nezakonitosti i već učinjenu a pogotovo potencijalnu štetu po zajednicu, treba biti oprezan. I nastaviti sa borbom.
Petogodišnja borba Fočaka, podržana od eko-aktivista širom BiH, protiv izgradnje mini hidroelektrana na rijeci Bjelavi, ovih je dana rezultirala rješenjem o odbijanju zahtjeva firme “Srbinjeputevi” d.o.o. Foča za odobravanje Studije uticaja na životnu sredinu za izgradnju male hidroelektrane “Bjelava”.
„Ovo je kruna naše višegodišnje borbe i dokaz da su argumenti i istina na strani građana i javnosti. Od početka radova smo ukazivali na brojne neregularnosti, počev od izvođenja radova bez dozvola, preko neriješenih imovinsko pravnih odnosa, do bezobzirnosti izvođača prema životnoj sredini i gradskom vodovodu“, istakao je ovim povodom Miloš Vujičić, mještanin i predsjednik Udruženja građana “Bjelava”.
No, upravo zbog dužine trajanja ovog slučaja i očiglednosti nezakonitosti činjenih od investitora i dosadašnje podrške vlasti bez obzira na te nezakonitosti i već učinjenu a pogotovo potencijalnu štetu po zajednicu, treba biti oprezan. I nastaviti sa borbom.
Jer, podsjetimo, na sve dokaze da se investitor koristio brojnim nedozvoljenim sredstvima, prekršio čitav niz zakona, te je protiv njega, u konačnici, čak i Uprava kriminalističke policije Ministarstva unutrašnjih poslova Republike Srpske, nadležnom tužilaštvu podnijela izvještaj o nizu počinjenih ozbiljnih krivičnih djela, Vlada Republike Srpske je, svojevremeno, umjesto raskidanja svakog odnosa sa investitorom, istom dala saglasnost na aneks ugovora o koncesiji za mini hidroelektranu na rijeci Bjelavi u Foči. I produžila i maltretiranje tamošnjih stanovnika i nepotrebno trošenje vremena i resursa na sudske procese i borbu za zaštitu prirode i interesa zajednice. A i dala dodatni argument za ocjene o sveprisutnoj sistemskoj korupciji i zarobljenosti institucija.
Studija je odbijena iz više razloga, a neki od njih su: planirani cjevovod mHE prolazi kroz zonu sanitarne zaštite izvorišta “Lučka vrela” glavnog snabdjevača Foče pijaćom vodom; nije analiziran uticaj projekta na bezbjedno vodosnabdijevanje Foče; investitor nije dostavio dopunjenu studiju ni nakon dodatnog roka, čime je potvrđeno da projekat može ugroziti životnu sredinu.
„Ono što je najbitnije jeste da je ovo područje odbranjeno. U mnogo slučajeva se pokazalo da su male hidro elektrane ogromna šteta za prirodu i lokalno stanovništvo, a korist za pojedinca. Rijeka se devastira, koncesiona naknada je mala, struju privatnici izvoze, a onemogući se neki bolji održiviji razvoj na tom području“, rekao je Vladimir Topić, koordinator programa Energija i klimatske promjene u Centru za životnu sredinu, koji od početka vodi pravnu bitku u ovom slučaju.
No, da ponovimo – treba biti oprezan. Sporni ugovor o koncesiji i dalje nije raskinut. A iz Vlade su nagovijestili mogućnost potpisivanja novog, drugog po redu, Aneksa ugovora. I pored protivljenja građana, jasno izraženog i na javnoj raspravi organizovanoj 2024. godine.
A da podsjetimo, Centru za životnu sredinu, nakon tri upravna spora, postupajući sud je potvrdio da razlozi zbog kojih su podnesene tužbe, mogu da budu i razlozi za razmatranje raskidanja ugovora o koncesiji za izgradnju i korištenje ovog projekta, a koji je zaključen 2019. godine između investitora i Vlade Republike Srpske.
(T.H., Odgovorno)
