Željeznice Republike Srpske su javno preduzeće koje već godinama dobija državnu pomoć od strane Vlade Republike Srpske. Iako je u posljednjih nekoliko godina preduzeće značajno smanjilo broj radnika, i dalje je njihov broj preko 2.000 dok se na njihove plate izdvaja skoro 2/3 prihoda, odnosno 41.015.483 KM za plate i naknade od ukupno 64.079.947 KM poslovnih prihoda. Ono što je svakako za pomenuti je i činjenica da oko 40% prihoda dolazi od strane subvencija Vlade, odnosno iznos od 25.000.000 KM.
Koliko su efektivne te subvencije govori činjenica da je u 2022. godini prevezeno 58.164 putnika koji su ostvarili 4. 080.278 kilometara puta, što bi značilo da je, ako bi se subvencija Vlade odnosila samo na putnički saobraćaj, ona bi iznosila 6,13 KM po pređenom kilometru. Kako je cijena taxi prijevoza na nivou od 2KM po pređenom kilometru, to bi značilo da je navedena subvencija viša za 3 puta od cijene taxi prijevoza za sve putnike koji su prevezeni željeznicom u 2020. godini. Naravno, neki bi rekli da je 2020. godina “atipična” zbog pandemije korona virusa ali podaci iz prethodnih godišnjih izvještaja ukazuju da je korištenje taxi usluga godinama ekvivalent broju i kilometraži prevezenih putnika ako bi se posmatrala sama subvencija koja se dobija od strane Vlade Republike Srpske. Naravno, pretpostavka je i to da je robni prevoz zasnovan na komercijalnim osnovama odnosno da su prihodi i rashodi po tom osnovu uravnoteženi.
Situacija je slična i u Željeznicama FBiH čiji je broj zaposlenih nešto ispod 3.000 i gdje se na plate izdvaja takođe oko 2/3 ukupnih prihoda, odnosno 70.319.717 KM za plate i nadoknade od ukupno 107.208.206 KM ukupnih prihoda. I kod Željeznice FBiH je iznos subvencija u 2020. godini iznosio oko 25 miliona KM odnosno 22.300.000 KM subvencija za sufinansiranje infrastrukture i prevoza, te 3.000.000 KM kao subvencija za finansijsku pomoć uslijed COVID-19. Imajući u vidu da je u okviru putničkog saobraćaja ostvareno 10,1 miliona KM, i u slučaju Željeznica FBiH je iznos subvencija za 2020. godinu iznosio skoro 2,5 KM po pređenom kilometru što je također veći iznos nego cijena taxi prijevoza po kilometru. Naravno, i ovdje je osnovna pretpostavka da je robni prevoz zasnovan na komercijalnim osnovama odnosno da su prihodi i rashodi po tom osnovu uravnoteženi.
Teško je utvrditi da li će se i kad nešto značajno promijeniti u ovoj oblasti, naročito jer su svi do sada pokrenuti program restrukturiranja i rehabilitacije zapali u “ćorsokak” dok se neke nove vladine politike ne naziru u ovoj oblasti.