Za tri do četiri mjeseca tačno ćemo znati sve faze u radu, kao i tačan iznos sredstava potrebnih za sanaciju. Stručnu analizu rade Institut za građevinarstvo iz Banja Luke u saradnji sa ekspertima sa Prirodno matemetičkog i Tehnološkog fakulteta Univerziteta u Banja Luci.
Za lokalne vlasti u Modriči i građane ove posavske opštine pitanje postojanja i opasnost koju predstavlja “gudronska jama” na području prigradske mjesne zajednice Modriča 5 je dežurna i svakodnevna tema, a napokon je to pitanje, izgleda, uvršteno i u “dnevni red” nadležnih u Vladi Republike Srpske.
Barem tako su načelnik opštine Jovica Radulović i rukovodstvo opštine informisani od predsjednika Vlade RS Save Minića i ministara prilikom njihove posjedte posljednjeg septembarskog dana, kada su posjetili ovu opšinu.
“U prvom redu najveći problem građana Modriče, ali i regije je pitanje rješavanja “gudronske jame” i ovom prilikom smo upoznati sa aktivnostima koje se provode po tom pitanju” – izjava je načelnika Radulovića nakon sastanka sa gostima iz Banja Luke.
Od njih su Modričani, posebno od ministra Ministarstva za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju RS Bojana Vipotnika, željeli da čuju, iako za to nisu stvorene zakonske pretpostavke, zbog čega je produžena ekološka dozvola Grupaciji “Njeftegazinkor”, odnosno ranije “Rafineriji ulja”, čiji je ruska kompanija pravni sljedbenik nakon privatizovanja. Podsjetili su ih da je na formiranom lagunu kiselog gudrona na jednoj od parcela u vlasništvu te kompanije na lokalitetu “Garevac” u modričkom naselju Modriča 5 14.08.2024. godine izbio ekološki incident u kojem je požar zahvatio opasni rafinerijski otpad, što je trebalo predstavljati ključni faktor za odbijanje produžetka ekološke dozvole.
Izvjesno je bilo da će ministar Vipotnik izbjeći direktan odgovor na to pitanje, kao što je to učinio odgovarajući i eko aktivistima iz mjesne zajednice “Modriča 5”, okupljenim u inicijativu “STOP gudronu u Modriči”. Umjesto toga, “tješio” ih je da produžavajući ekološku dozvolu “Njeftegazinkoru” nisu ih oslobodili od obaveze sanacije “gudronske jame” u naselju.
“Iz ministarstva smo dobili uvjeravanja da nema oslobađanja od te obaveze niti izuzimanja iz predmetne dozvole. Odnosno, da je obaveza zbrinjavanja kiselog gudrona na obje lokacije ostala i u ovom rješenju o ekološkoj dozvoli. Kao i da sastavni dio dokumentacije, koja je cijenjena u predmetnom postupku obnove, predstavlja i Plan aktivnosti za konačno zbrinjavanje opasnog otpada, koji obuhvata aktivnosti, koje se odnose na zbrinjavanje kiselog gudrona, koji se nalazi u krugu Rafinerije i u naselju” – informacije su nakon zagovaračkih sastanaka predstavnika ove Neformalne grupe građana.
A, što se tiče konkretnih obećanja i urađenog od strane resornog ministarstva, ministar za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju Republike Srpske Bojan Vipotnik je na sastanku u Modriči precizirao da se u saradnji sa UNDP provodi projekat uzimanja uzoraka “gudronske jame”.
„Mogu da kažem da smo na početku kraja priče o gudronu. Kroz projekat koji radimo biće definisani svi modaliteti rada u cilju uklanjanja gudrona. Za tri do četiri mjeseca tačno ćemo znati sve faze u radu, kao i tačan iznos sredstava potrebnih za sanaciju. Stručnu analizu rade Insritut za građevinarstvo iz Banja Luke u saradnji sa ekspertima sa Prirodno matemetičkog i Tehnološkog fakulteta Univerziteta u Banja Luci. Dalje, u komunikaciji smo sa potencijalnim investitorima da se realizacija ovog projekta nastavi do konačnog rješenja problema“ – izjavio je Vipotnik.
Inače, ovo Ministarstvo je još 2011. godine kandidovalo prema Delegaciji Evropske komisiji projekat rješavanja zbrinjavanja “gudrona” u Modriči, kroz listu prioritetnih IPA projekata iz Republike Srpske, ali ova inicijativa nije dobila podršku ciljanog donatora. Nakon toga je problem pao u zaborav, iako je opštinska Teritorijalna vatrogasno-spasilačka jedinica od tada do avgusta prošle godine intervenisala ukupno 37 puta na gašenju požara na lokalitetu “gudronska jama” ili u neposrednoj okolini tog lokaliteta. Novi vlasnici Rafinerije ulja su smatrali da nisu odgovorni za postojanje te “gudronske jame”, procjenjene količine 20 do 25 hiljada tona, pa im je Ministarstvo za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju RS, kao i 2015. i 2020. godine, produžilo dozvolu izdatu 2010. godine.
Nakon požara 14.08.2024. godine, zbog nastalih isparavanja, građanima su danima zadavani zdravstveni problemi, zbog čega je 17.08.2024. godine na dijelu opštine u MZ Modriča 5 i na gradskom području proglašena vanredna situacija, a požar je ugašen deset dana kasnije. Time je ponovo otvoren veliki problem, koji je zataškavan godinama, pa su opštinske vlasti u svoje i ime građana poslale alarmantno upozorenje pismom na adresu republičkih vlasti o potrebi hitnog uklanjanja deponije otpadnih hemikalija. Nakon godinu ćutanja ili dogovaranja vlasti na republičkom nivou, one su se, izgleda, napokon sjetile da se problem mora početi rješavati. Bez sumnje, na to su ih natjerali i neprestalni apeli iz lokalne opštinske uprave, kao i aktivisti NGG nizom aktivnosti i obraćanja vlastima da se aktiviraju poslije toliko godina nereagovanja na životni problem ne samo građana Modriče, već i šireg područja.
(Lj.Đ., Odgovorno)
