Tresla se gora – rodio se miš. Upravo na ovaj slikoviti način se može opisati i ovogodišnja situacija u javnom preduzeću “Šume Republike Srpske” u kontekstu lošeg poslovanja.
Nakon što je u aprilu objelodanjeno da je ovo javno preduzeće prošle godine ostvarilo neznatnu dobit od svega 45.000 KM, krovno rukovodstvo je saopštilo da slijedi kontrola poslovanja u svim organizacionim dijelovima, kako kod onih kojih su poslovali negativno, tako i kod onih koji su prikazali malu dobit.
Inače, devet organizacionih dijelova JP “Šume RS” poslovalo je s gubicima od 3,6 miliona KM, a njih 23 sa ukupnom dobiti koja prelazi nešto malo više od 3,6 miliona KM.
Šta je utvrđeno
Budući da je prošlo dva mjeseca, Srpskainfo je pitala rukovodstvo “Šuma RS” kakvi su rezultati kontrola.
– Kontrola poslovanja je u toku u svim organizacionim dijelovima kod kojih je i najavljena. Do polovine mjeseca treba da budu završene kontrole u svim organizacionim dijelovima – kažu u “Šumama RS”.
Prema do sada obavljenim kontrolama, kako kažu, utvrđeno je da je na loše rezultate poslovanja značajno uticalo neizvršavanje planiranog obima proizvodnje, te neostvarenje planiranih cijena od prodaje šumskih drvnih sortimenata. Uočeni su i propusti koji su se odnosili na knjiženja.
Napominju da je u toku otklanjanje nedostataka utvrđenih po osnovu revizije finansijskih izvještaja.
Rukovodstvo JP “Šume RS” je prije dva mjeseca najavilo i eventualna razrješenja rukovodilaca ako se utvrdi njihova odgovornost za loše poslovanje. Međutim, sada je to razvodnjeno.
– Zbog ranijih situacija, kada su razrešenja rukovodilaca organizacionih dijelova završavala sudskim postupcima, moraju biti utvrđene sve činjenice kako ne bismo došli u situaciju da gubimo sudske sporove po osnovu nezakonitih razrješenja i da plaćamo velike iznose po osnovu troškova sudskih rješenja i postupaka – kažu sada u “Šumama RS”.
Revizori
Prema fizičkim pokazateljima, kako napominju, za prvu polovinu ove godine pojedini od organizacionih dijelova koji su iskazali gubitak na kraju prošle godine bilježe pozitivne pomake, odnosno značajan procenat u izvršenju procesa proizvodnje.
Na loše poslovanje JP “Šume RS” ovaj put u javnosti nije reagovao resorni ministar Boris Pašalić. Upravo je on prošle godine, nakon tematske sjednice Vlade RS o stanju u “Šumama” zbog loših rezultata poslovanja u 2020. godini, izjavio da je dobio odriješene ruke i da će prilikom imenovanja rukovodilaca prioritet imati struka, a ne politički dres.
Da li je zaista tako i bilo i zašto je “struka” dala tako loš rezultat pitanja su na koja se ministar ne izjašnjava. Stanje u “Šumama RS” je zapravo kritičnije nego što se prikazuje, jer je Glavna služba za reviziju javnog sektora RS utvrdila da su u 2020. zapravo poslovali s višemilionskim gubitkom, a ne sa prikazanom dobiti.
O njihovom negativnom revizorskom izvještaju se još nije raspravljalo u NSRS, jer određene političke struje ne dozvoljavaju da to uopšte dođe na dnevni red.
Treba napomenuti da je JP “Šume RS” najveći poslodavac u RS i da zapošljava oko 5.000 radnika.
Dividenda
Republika Srpska, odnosno Vlada RS, godinama ne dobija dividendu od „Šuma RS“ jer loše posluju, iako imaju sve uslove za odlične rezultate.
Dividenda uglavnom izostaje od javnih preduzeća i kada imaju pozitivan finansijski rezultat. Tako je, recimo, po ranijim podacima Fiskalnog savjeta RS, u 2020. godini dividendu uplatilo jedno javno preduzeće, „GAS-RES“, te jedno u kojem država ima manjinski kapital – „Hemofarm“ Banjaluka. Dividendu su uplatili još dva fonda – PREF i Akcijski fond.
– Ako su javna preduzeća isključivo namijenjena za obezbjeđenje javnih dobara, kao što su vodovodi, onda i nemaju za cilj da ostvaruju visoke profite i da uplaćuju dividendu u budžet. Oni treba da obezbijede javna dobra građanima po što povoljnijim uslovima. Međutim, preduzeća koja posluju na tržištu i po tržišnim principima kao što su ERS, “Šume RS” i ona čija su nadležnost putevi, kako ističe, svakako bi trebalo da ostvaruju pozitivan rezultat i da uplaćuju dividendu u budžet RS – istakao je Milenko Krajišnik, predsjednik Fiskalnog savjeta RS.
Javno preduzeće “GAS-RES”, koje redovno uplaćuje dividendu u budžet RS, prikazalo je dobit za prošlogodišnje poslovanje, i to nešto veću od 2,4 miliona KM. Ukupni prihodi iznosili su oko 23,56 miliona KM i gotovo svi prihodi su od prodaje prirodnog gasa kao osnovne djelatnosti preduzeća. Njihovi ukupni rashodi iznose oko 20,8 miliona KM, od čega se na nabavku gada odnosi 19,7 miliona KM.
U JP „Putevi RS“ su nam rekli da su prošle godine ostvarili dobit od 37,9 miliona KM, a ranije smo objavili da je javno preduzeće „Autoputevi RS“ ostvarilo neto dobit oko 30,7 miliona KM.
Najveća javna kompanija “Elektroprivreda RS” je prošle godine ostvarila rekordnu dobit od oko 79,8 miliona maraka.
“Željeznice RS” su prošle godine poslovale sa dobiti od 10 miliona KM, ali su opterećene akumiliranim gubitkom.