“Vode” su ustanova pod ingerencijom i u vlasništvu Vlade RS i na čelu im je istaknuti funkcioner vladajuće stranke, pa otuda pomalo čudi njihovo “radovanje” donošenju ove odluke Ustavnog suda.
Proglašenje neustavnom odlukom, od strane Ustavnog suda Republike Srpske, umanjenja budžetskih priihoda Bijeljine i Banja Luke u režiji Vlade RS, pozdravili su iz Javne ustanove “Vode Srpske” i izrazili očekivanja da će im vodovodi ova dva grada sada platiti dugovanja na osnovu obračunatih vodnih naknada.
“Vode” su ustanova pod ingerencijom i u vlasništvu Vlade RS i na čelu im je istaknuti funkcioner vladajuće stranke, pa otuda pomalo čudi njihovo “radovanje” donošenju ove odluke Ustavnog suda. Dodatno iz razloga što se plaćanjem vodnih naknada posredstvom ove JU puni budžet RS, kojim upravlja Vlada, koja je, opet, kako stvari stoje prema odluci Ustavnog suda, nezakonito zakinula budžete dvije najveće lokalne zajednice u ovom entitetu.
Međutim, u takvoj situaciji iz “Voda” su očigledno reagovali koristeći narednu izreku “kad jednom smrkne drugom svane”. Odnosno da su to “svanuće” vidjeli u tome da će sada budžeti dva najveća grada u ovom entitetu imati novca da plate dugovanja, te će Bijeljina i Banja Luka ponovo vratiti dio novca u entiteski budžet.
“Nakon što je Ustavni sud Republike Srpske proglasio neustavnim izmjene Zakona o budžetskom sistemu Republike Srpske, Javna ustanova „Vode Srpske“ izražava uvjerenje da su stvoreni uslovi za izmirenje nagomilanih dugova za vodne naknade koje imaju vodovodna preduzeća iz Banjaluke i Bijeljine.
S obzirom na novonastalu situaciju, jasno je da će u budžetima dva najveća grada Republike Srpske biti raspoloživo više finansijskih sredstava. Zato, rukovodstvo Javne ustanove „Vode Srpske“ poziva gradonačelnike Banjaluke i Bijeljine da kao većinski akcionari vodovoda, u komunikaciji s našom ustanovom, otvore dijalog i zajednički pronađu rješenje kojim bi se omogućilo da vodovodna preduzeća iz ova dva grada u prihvatljivim rokovima izmire sva dugovanja po osnovu posebnih vodnih naknada prema Budžetu Republike Srpske.
Na dan 30. juna 2025. godine, dug preduzeća „Vodovod“ a.d. Banja Luka za redovne obaveze po osnovu vodnih naknada iznosi 368.369,82 KM, a preostale obaveze u okviru reprograma iznose 466.806,16 KM, što čini ukupno dugovanje ovog preduzeća za vodne naknade u iznosu od 835.175,98 KM.
Dug a.d. „Vodovod i kanalizacija“ Bijeljina za dospjele redovne obaveze iznosi 187.599,45 KM, a preostale obaveze u okviru dva reprograma iznose 528.951,59 KM, što čini ukupno dugovanje bijeljinskog vodovoda na dan 30. juna 2025. u iznosu od 716.550,96 KM. Prema našoj evidenciji, ova dva preduzeća trenutno su najveći dužnici po ovom osnovu, uprkos činjenici da gradovi iz kojih dolaze imaju ubjedljivo najveće budžete u Republici Srpskoj. Javna ustanova „Vode Srpske“ u proteklom periodu koristila je sve raspoložive zakonske mehanizme za odgođenu naplatu potraživanja, imajući razumijevanja za potrebu nesmetanog snabdijevanja vodom stanovništva u Banjaluci i Bijeljini.
Smatramo da nove budžetske okolnosti otvaraju prostor za odgovoran i konstruktivan pristup ovom pitanju, kako bi se dugovanja izmirila u cjelosti” – oglasili su se zvanično iz JU “Vode Srpske”.
Inače iz ove ustanove sa sjedištem u Bijeljini, su se početkom ove godine pohvalili da su u 2024. godini ostvarili rekordan prihod od vodnih naknada u Budžet Republike Srpske, u iznosu od 22.515.091,12 konvertibilnih maraka.
“Prethodno je najveći godišnji prihod od vodnih naknada ostvaren 2021. godine u iznosu od 21.710.468,38 konvertibilnih maraka, što je u 2024. godini nadmašeno za iznos od 804.622,74 KM. Prema svim presjecima tokom 2024. godine Javna ustanova „Vode Srpske“ bilježila je rast prihoda od prikupljanja i praćenja posebnih vodnih naknada u odnosu na ranije godine. Ostvareno je povećanje prikupljenih sredstava na gotovo svim vrstama prihoda, čime je obezbijeđen značajan prihod u Budžet Republike Srpske” – informacije su iz ove JU.
Međutim, Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske u svojim izvještajima revizije učinka konstantno ukazuje da se ne plaćaju vodne naknade u mjeri stvarno izvađenih minerala iz korita rijeka. Takođe, Centar za humanu politiku je iznosio tvrdnje da je minimalno uplaćenih vodnih naknada, a aktivisti neformalnih grupa koje se zalažu za uređenje korita rijeka i bore protiv nelegalne eksploatacije šljunka su, u ovom kontekstu, iznosili i konkretne podatke.
“Javna ustanova „Vode Srpske“ je za poslednjih deset godina prikupila vodnih naknada za vrstu prihoda “Naknada za izvađeni materijal iz vodotoka” svega 19.518.170,65 KM. Za održavanje vodoprivrednih objekata za svega jedanaest lokalnih zajednica za naredne četiri godine izdvojiće čak 37,1 miliona maraka, što je nelogično i porazan podatak” – ističu iz NGG.
(Lj.Đ., Odgovorno)
